चौबिस वर्ष भएछ यो
सुकुम्बासी टोलको टहरोमा बसेको पनि ।
बसाई शहरको हो तर
वस्तुस्थिती बिल्कुलै भिन्न छ बस्तिको । टीनले छाएका साना साना टहराहरु छन् वरिपरी
। साँगुरो गल्लीमा हिँडिरहँदा कसका भान्छामा के पाकेको छ सजिलै थाहा हुन्छ । कसैको
घरमा रुवाबासी छ भने पनि वल्लोकुना पल्लोकुना सबै थाहा हुन्छ र भीड जम्मा भैहाल्छ
।
म यता आउँदा त्यस्तै
सोह्र सत्र वर्षको थिएँ होला । माइक्रोबसको खलाँसी गरेका ति दिनदेखि नै म यहाँको
बासिन्दा हुँ । नेपाल भर कतै मेरो नाममा एक आना जग्गा पनि भएको मलाई थाहा छैन ।
पुर्ख्यौली सम्पत्तीका नाममा मैले मेरा बा बाट पाएको यही गरीबी मात्र हो । बा ले
उहिल्यै छाडेर गैहाले । उनले शायद मैले भन्दा धेर गरीबी भोगेका कारण मलाई चाँडै नै
छाडेर गएको हुनुपर्छ । आमाको त म मुहार सम्म पनि सम्झन्न ।
बा बितेको ११ दिनमा
आफू जन्मेको पश्चिम नेपाललाई छाडेर शहर छिरेको हुँ । भरियाको साथ लागेर पोखरा सम्म
आएपछि ट्रक चढेर काठमाण्डौ छिरेको थिएँ झिसमिसेमा । भोकले आन्द्रा झुत्ति
खेलिरहेका बेला कलंकीमा एउटी चिया पसले आइमाईले चिया र बिस्कुट खान दिएकी थिइन्
जुन म कहिले पनि बिर्सन्न ।
झुत्रे लुगा र मैलो
अनुहार लिएर कलंकी तिर दिनभरी भोकै भौंतारिएको थिएँ । उस्तै लुगा लगाएका एकनासे
स्कुले बच्चाहरु देखेर धेरै बेर टोलाएको थिएँ । अहिले ति सबै सामान्य लाग्छन तर
त्यतिबेला निकै अनौठो लागेको थियो ।
बिस्तारै घाम ढल्दै
गए, ति आमैले दिएको चिया र विस्कुटले पहिले नै धर्म छाडीसकेको थियो । पानी पिउनका
लागि धेरै ठाउँ घुमेको थिएँ तर गाउँमा जस्तो मैले बाँसका झाँग मुनी पलाएको पानीको
मुहान कतै भेटिन । धेरै पल्ट पानी पनि पिउन नपाउने कस्तो ठाउँमा आएछु भनेर आफैँलाई
धेरै पल्ट धिक्कारेको थिएँ । फेरी पनि तिनै आमैले पानी पिलाएर मलाई अर्को गुन लगाएकी
थिइन् ।
दिन त बित्यो गाडी गुडेको
रमाइलो हेर्दै । जब रात पर्न लाग्यो तब मनमा चिन्ता शुरु भयो कहाँ जाने के खाने ।
खल्तीमा पैसा पनि थिएन । झमक्क साँझ परेपछि म दिशाहीन त्यत्तिकै बरालिइरहेको थिएँ
। रात अलि छिप्पिएपछि भने मनमा डर पनि लाग्न थालेको थियो ।
सडका गुडेका गाडीको
बत्तीको उज्यालोमा आफूलाई दिशाहीन घिसार्दै थिएँ । म सँग कुनै अन्य विकल्प थिएन ।
केही पर पुगेपछि सडक किनारामा रोकी राखेको सानो गाडी देखें । यसो वरीपरी घुमेर
हेरें भित्र कोही रहेनछ । हल्का प्रयाशले नै ढोका खुल्यो । मेरो रातकाट्ने समस्या
समाधान भयो । तर पेट भने भोकले दोब्रि सकेको थियो । यताउता हेरें केही छ कि भनेर
तर केही भेटिन र उसै पल्टिएँ अलिक लामो सीट छानेर ।
कसैले जोडले बोलाएको
आवाजले म बिउँझिएँ । बिहान भैसकेको रहेछ । एकजना हेर्दै डरलाग्दो मान्छेले मलाई
बोलाउँदै थियो मेरो मनमा डर भरिएर आयो । म डराउँदै उठें । उसले मेरो बारेमा सोध्यो
मैले सबै कुरा डराइ डराइ भनें । मेरो कुरा सुनेर मलाई उसैले त्यही गाडीमा खलासीको
काम दियो । टन्न खान पाइने अनि हातभरी पैसा बोकेर बिन्दास जिउन पाइने हुनाले मलाई
त्यो कम एकदम रमाइलो लाग्दै गयो र धेरै समय मैले त्यही काममा बिताएँ ।
दश वर्ष मैले उसैको
गाडीमा काम गरेँ । मैले काम गर्ने गाडी कलंकी देखि कोटेश्वर सम्म गएर त्यही बाटो
फर्कन्थ्यो । हप्तामा दुई दिन हाम्रो गाडीका पहिलो रुटको समय एउटै पर्थ्यो ।
त्यतिबेला भने यात्रुहरु प्रायः दोहोरिन्थे । यसै क्रममा मेरो भेट एउटी केटीसँग
भयो । हरेक सोमबार र शुक्रबार म उसलाई मेरो गाडीमा बानेश्वरदेखि कलंकी सम्मको
यात्रामा पाउँथे । पहिलो केही दिन त अरु सामान्य यात्रीलाई झैं उसलाई पनि मैले
उस्तै व्यवहार गरें । तर एक महिना जति पछि भने ऊ मसँग विस्तारै बोल्न थाली । उसको
नाम रमा रहेछ । मैले पनि घरछाडेदेखि पहिलो पल्ट कसैलाई आफ्नो नाम बताएको थिएँ पुरन
भट्ट । गाडी साहूले जहिले पनि कान्छा भनेर बोलाउँथ्यो मैले झण्डै आफ्नो नाम बिर्सिसकेको
थिएँ ।
यसरी बोलचाल हुन
थालेको दुई वर्षपछि मलाई रमाले उसको घरमा लिएर गई । शंखमुल सुकुम्बासी बस्तीमा उसको
१ कोठाको घर थियो टीनले छाएको । घरमा बुढी आमा र रमा मात्र बस्थे । आमा बिरामी भएर
काम गर्न नसक्ने भएपछि नौ कक्षाको पढाई छाडेर रमाले असनको कुनै लुगा पसलमा चारहजार
महिनामा काम गर्न शुरु गरेकी थिई । त्यो दिन अबेला साँझसम्म म रमाको घरमा बसेर
फर्कें । हामी यसरी बेला बेला भेट्दै गर्थ्यौं । नियमित भेटले हामीलाई नजिक
बनाइसकेको थियो ।
दिनहरु बित्दै थिए ।
धेरै दिन रमालाई मैले भेटिन । मेरो गाडीको रुट परेका बेला पनि ऊ मेरो गाडीमा आएको
थिइन । कामको व्यस्तताका कारण म उसको घर जान पनि सकेको थिइन । मेरो मनमा बेचैनी
बढीरहेको थियो । तर म काम छाडेर जान सक्ने अवस्थामा पनि थिइन ।
त्यस्तै दश बाह्र
दिनपछि मैले मलिनो अनुहारमा रमालाई देखें । काममा जान मेरै गाडीमा आएकी थिई । ऊ
गाडीमा रहुन्जेल मैले उसलाई नै हेरिरहें । उसका अधरहरु केही बोल्न खोज्दै थिए तर
मान्छेका अगाडी उसको हिम्मत जुटिरहेको थिएन । उनको मुहारको बेचैनी मैले राम्रैसँग
पढ्न सकेको थिएँ । सुन्धारामा गाडी रोकिएपछि सबै उत्रिए । म रामलाई आशातित भएर
हेर्दै थिएँ केही भन्छे कि भनेर । म अरु यात्रुसँग पैसा उठाउँदै थिएँ अकस्मात रमा
मलाई अंगाल्न आइपुगी । म अक्कबक्क भएँ । के भएको मैले ठम्याउन नपाउँदै रमाका
आखाँबाट बलिन्द्रधारा आँशु झर्दैथिए । अरु यात्रुहरु हामीलाई अचम्म मानेर हेर्दै
थिए ।
मैले विस्तारै
रमालाई आफूबाट अलग्याएर सडक पेटीमा लगेँ र सोधें के भयो भनेर । उसले यी दिनहरुमा
आफूले पाएको दुःखको बारेमा मलाई बताई । आमा बित्नु भएछ । एकपटक मात्र भेटेको भए
पनि मलाई आमालाई सम्झेर नरमाइलो लागेर आयो । अब के गर्ने भन्ने हाम्रो कुरा
हुँदैथियो । गाडी साहूले हाम्रो कुरा सुनिरहेको रहेछ । उसले मलाई पाँचसय दिएर आज
छुट्टी बस् भन्यो । मैले पैसा लिएर टाउको हल्लाएँ ।
रमालाई एउटा चिया
पसलमा लगेँ । सबै कुरा सुने राम्रोसँग । मलाई पनि रुन मन लाग्यो तर म रुन सकिन ।
रमालाई भने आफ्नो काँधमा टाउको राखेर आँखा रित्तिउन्जेल रुन दिएँ । दश मिनेट जति
पछि उसको रुवाई कम भयो । उसले विस्तारै मलाई उसको घर जान भनी । हामी चियाको पैसा
तिरेर बानेश्वरतिर लाग्यौं ।
उसको घरमा पुगेपछि
हामीले अब के गर्ने भन्ने सल्लाह गर्यौं । हामीले बिहे गर्ने निर्णय गर्यौं । दुवै
तर्फ आफन्त नभएकाले हामीले बगलामुखी मन्दिर गएर सामान्य बिहे गर्यौं । रिती अनुसार
मैले उसलाई मेरो घर लिएर आउनु पर्ने थियो तर मेरे घर भनेपनि अफिस भने पनि त्यही
गाडी थियो । म उसलाई त्यहाँ लिएर जान सक्दिन थिएँ । मैले उसलाई त्यो कुरा भनें
उसले सहज उपाय दिई र मलाई उसले उसको घरमा भित्र्याई ।
साहूले दिएको पैसाले
कति नै पुग्ने थियो र । भोलि पल्टदेखि नै हामी दुबै जना आफ्नो काममा जान थाल्यौं ।
उसले बनाएको रोटी र अचार बोकेर म बिहानै निस्कन्थें । कान्छीको भात पसलमा खाएको मासु
र भात भन्दा रमाको हातले बनाएका सुख्खा रोटी नै मेरा लागि प्रिय थिए । बिहे गरेको
थाहा पाएर साहूले एक हजार तलब पनि बढाइदियो । होटेलमा खान नपरेपछी खाना बापत पाउने
भत्ता पनि बचत गर्न थालें ।
दिनचर्या सामान्य
बितेकै थियो । हाम्रो बिहे भएको तीन महिना पछि मैले काम गर्ने गाडीको बानेश्वर
चोकमा ठूलो दुर्घटना भयो । मलाई त खासै ठूलो चोटपटक लागेन तर गाडी साहूको भने निधन
भयो । मलाई यस घटनाले ज्यादै मर्माहत बनायो । मेरो आफ्नै बा ले छाडेर जाँदा पनि म
त्यति टुकेको थिइन तर गाडी साहूको निधनले मलाई पूर्ण रुपमा टुटायो ।
अब के गर्ने भन्ने
भविष्यको चिन्ताले सताउन थाल्यो । रमा एक जनाको कमाईले हामीलाई ज्यान पाल्न धौ धौ
नै पर्थ्यो । पैसा बचाउनका लागि भनेर रमा घरदेखि काम गर्ने पसलसम्म पैदल नै जान
थाली । म घरमा दिनभरी सुतेर बस्थें । मनमा राम्रो त लागेको थिएन तर हातमा अन्य सीप
नभकाले मैले काम पाउन सकेको थिइन ।
एक दुई गाडी साहूसँग
कुरा पनि गरेर हेरें तर केहो जुगाड हुन सकेन ।
एक दिन बस्तीकै
एकजना दिदीले बाटो बनाउने काममा ज्यामी चाहिएको छ जाने भए आऊ भनेर उतै लगिन ।
दिनभरी सुख्खा काम गर्दा चारसय पाइने रहेछ । ठीकै छ भनेर रमासँग सल्लाह गरेर त्यही
काम थालें ।
एक दिन बिहानै टोलमा
निक्कै हल्ला भयो । के रहेछ भनेर बाहिर निस्केँ । एउटा ठूलो डोजर आँ मुख बाएर
हाम्रो बस्ती भत्काउन भनेर आउँदै रहेछ । सबै डराएर हल्ला गर्दै रहेछन् । पुलिसको
पनि बाक्लै उपस्थिती थियो । हेर्दा हेर्दै हाम्रो लाईनको बस्तीका टहरा भत्काउन
शुरु गर्यो । हामीलाई आफ्नो सामान झिक्नो मौका पनि दिइएन । रमा पानी थाप्न
स्कुलको धारमा गएकी थिइ । रमा पानी थापेर घर आउँदासम्म हाम्रो घरको अवशेष मात्र
बाँकी थियो । म आवाज बिहीन भएर हेरी रहेको थिएँ । रमाको हातबाट पानी भरिएको गाग्रो
भुइँमा झर्यो र ऊ त्यहीँ लडी । मलाई रमालाई उठाउन जाने होश पनि आएन । अकस्मात
एउटा इँटाको टुक्रा उठाएर हावामा हुत्याएँ । डोजरको चालकको टाउकोमा गएर इँटा
बज्र्यो । डोजर रोकियो तर त्यहाँ उपस्थित सबै पुलिसहरु मतिर हुत्तिएर आए । मलाई
कर्यापकुरुप पारेर समाए । लात्ति र लौरो बर्साए । सक्ने अवस्थासम्म म प्रतिवाद
गरिरहेँ । बस्तिका अरु आइमाई केटाकेटीहरु पनि ढुंगा लिएर पुलिसतिर आइलागे । मलाई
छाडेर उनीहरु उता लागे । रमा म भए ठाउँ आइ ।
केहीबेर दोहोरो
भिडन्त कायम रह्यो । पुलिसका अरु गाडी आए र आइमाई केटाकेटी बाहेक हामी सबैलाई
समातेर ट्रकमा कोचियो । छेउका पन्ध्र घर भत्किएका थिए । त्यति हुलदंगा भएपछि बाँकी
घरहरु बचे ।
हामीलाई चौकीमा
राखियो । खाने व्यवस्था पनि थिएन । सानो कोठामा पैंतालिस जनालाई राखिएको थियो ।
दुईदिन पछि कुन्नि कुन हो संस्थाले हामीलाई पानीजस्तो पातलो दाल र आधा पाकेको
मोटादानाको चामलको भात दियो । सकी नकसी त्यो सबैले खाए । बाँच्नु थियो जसरी पनि
मैले रमाका लागि र अरुले आफ्ना परिवारका लागि । छ दिनपछि पुलिस चौकी अगाडी कसैले नाराबाजी
गरेको सुनियो । हाम्रो पक्षमा बोल्ने कोही त रहेछन् भनेर हामी थुनामा बस्दा खुशी
भएका थियौं । पछि ति बाहिर कराउनेलाई पुलिसले समातेर भित्र ल्याएपछि पो थाहा भो ति
त हाम्रै परिवार पो रहेछन् ।
पुलिसले धरपकड गर्न
छाडेन । बस्तीवालाहरुले पनि चौकी अगाडी धर्ना दिन छाडेनन् । पैंतालिस दिनको दोहोरी
पश्चात बल्ल हामीलाई कागज गरेर छाडियो साँझपख ।
घर पुगें । टुक्रिएर
छरिएका इँटा र जुटका बोरा बारेर घरलाई पुनः ठड्याइएको रहेछ । रमाको हिम्मत देखेर
खुशी पनि लाग्यो । चौकीको खान्की र अनिन्द्राले गलेको शरीर रमाको काखमा ढलेको
कतिबेरमा निदाएँ थाहै भएन ।
भोलिपल्टदेखि फेरी
उही हातमुख जोर्ने समस्या अगाडी छँदैथियो । पुरानो ठेकेदारसँग काम माग्न गएँ तर
उसले काम दिएन । मलाई मात्र हैन सुकुम्बासी बस्तिका कसैलाई पनि उसले काम दिएन ।
पापी पेटको सवाल थियो हामीले बिद्रोह गर्न पनि सकेनौं । निराश भएर फर्कनु भन्दा
अरु उपाय हाम्रो केही रहेन ।
दुईतिन काम खोज्नमा
मै बित्यो । तर केही जोहो बन्न सकेन ।
एकहप्ता पछि एकजना
बस्ती कै भाईले फोहोर उठाउने काम दिलायो । मसँग काम रोज्ने न योग्यता थियो न शक्ति
नै । जे काम पाए पनि गर्न म बाध्य थिएँ । काम शुरु गरें । फेरी हाम्रो जीवन पटरीमा
फर्क्यो । बिहानै रिक्सा लिएर सिठी बजाउँदै घर घर गएर फोहोर संकलन गरिन्थ्यो अनि
छाँटेर बेच्न मिल्ने चिज कवाडीवालालाई बेचिन्थ्यो । कामको स्तर जस्तो भएपनि कमाई
प्रति म सन्तुष्ट नै थिएँ ।
जीवनको रथ घस्रदैं
थियो । यही क्रममा रमा दोजिया भई । अब मैले उसलाई काममा जान रोकें । मेरो कमाई अब
हाम्रा लागि पर्याप्त नै थियो । जीवनमा अर्को खुशी थपियो रमाले प्रसुति गृह
अस्पतालमा छोरीलाई जन्म दिई । हाम्रो खुशीको सीमा रहेन । अस्पतालबाट फर्केपछी
गच्छे अनुसार हामीले बस्तीका सबैलाई भोज खुवायौं । सबैले छोरीको नाम पूर्णिमा राखे
हामीलाई पनि स्वीकार्य भयो ।
छोरी छ महिनाकी भइन
रमा उनलाई लिएर नै काममा जान थाली म आफ्नै काममा लागें । रमाइलोसँग हाम्रो जीवन
बित्दै थियो । देशमा भने के के घटना बेला बेला भइरहेको थियो । के के कारणले देशमा आन्दोलन
शुरु भयो । यी सबैकुरा बुझ्ने मसँग क्षमता पनि थिएन न त समय नै ।
एकदिन दिउँसो
अकस्मात शहरका यत्ति धेरै मान्छे आए कि मैले कहिले पनि त्यति धेरै मान्छे देखेकै
थिइन । रमा काममा गएकी थिइ अब के हुने हो भनेर मलाई चिन्ता लाग्यो । दिउँसो खासै
मेरो काम नहुने हुनाले म घरै थिएँ । रेडियोमा खबर सुनेपछि म रमालाई लिन भनेर उसको
काम गर्ने पसलतिर लागें । म बानेश्वरबाट भिड छिचोलेर असनसम्म पुग्नै सकिन । मसँग
अरु कुनै उपाय थिएन रमा र छोरीलाई जसरी नि मैले भेट्नै पर्ने थियो । तर मैले दिनको
उज्यालोमा भेट्न सकिन । साँझपख त्रिपुरेश्वरमा गोली चल्यो भागाभाग भयो त्यसमा म
पनि परें । भाग्ने क्रममा मेरो खुट्टामा चोट लाग्यो । जसरी तसरी घस्रेर अँध्यारो
भएपछि मात्र म निराश भएर घर पुगें । घरमा रमा र छोरीलाई सकुशल देखेर मेरो दुखाई
आधा कम भयो ।
मनमा त दुखाई थिएन
तर खुट्टाका घाउ दुखेर रातभर सुत्नै सकिन । रमाले खै के घरेलु औषधि लागाइदिइ र खान
पनि दिइ । केहीबेरमा हल्का कम भएको महसुश भयो र निदाएँ पनि ।
केही दिन काम बन्द
भयो । देशमा ठूलो उथलपुथल भयो राजालाई हटाए रे भन्ने खबर आयो तर हामीलाई त्यसले
केही फरक पार्दैनथ्यो । काम गरे खाना पुग्ने नत्र भोकै रहनुपर्ने हाम्रो परिवारलाई
देशको कुनै राजनैतिक परिवर्तनले कहिले छोएन र छुँदैन पनि ।
पन्ध्र सोह्रदिन पछि
फेरी हाम्रो दैनिक जीवन सामान्य भयो । देशमा जे भएपनि हामीलाई केही असर परेन । काममा
दुवै जना जान थाल्यौं । यसरी नै जीवन चल्दैथियो ।
समय बित्दै गयो ।
छोरी ठूली भइन् । दुःख सुख हामीले नजिकैको सरकारी स्कुलमा उनलाई पढ्न पठायौं ।
हामी आफूले पढ्न नपाए पनि छोरीलाई पढाउन पाएकोमा खुशी थियौं हामी ।
समय बित्न केही बेर
नलाग्ने रहेछ । पूर्णिमा अब तेह्र वर्षकी भइसकिन् ।
आज फेरी देशमा
फैलिएको कोरोना रोगका कारण छोरीको स्कुल बन्द छ । रमाको काम गर्ने पसल पनि बन्द छ
तर मेरो फोहोर उठाउने काम भने बन्द छैन । बिहानै घर घरै गएर फोहोर उठाउने काम हामी
गर्दै आएका छौं ।
अस्ति बिहान पनि म
सदा झैं काममा गएको थिएँ । बिहानभरी काम गरेर घर फर्कंदा खाना पाकेको थिएन । रमा र
पूर्णिमा औछ्यान मै थिए । काम केही नभएकाले सुतेका होलान् भन्ने लाग्यो । आफैंले
खाना बनाएँ । खाना पाकेपछि उठाएँ दुबैलाई । दुबैले खाना खान इन्कार गरे ।
उनीहरुलाई त ज्वरो आएको रहेछ ।
सामान्य ज्वरोमा झैं
मैले घरमा भएको ट्याब्लेट खान दिएँ आमा छोरी दुवैलाई । ट्याब्लेट खाएर दुबै फेरी
सुते । मलाई पनि खाना खान मन लागेन म पनि भुँइमा ढल्किएँ ।
बिहानभरी काम
गरेकाले मलाई निन्द्रा लागेछ । बिउँझिदा साँझ पर्न थालिसकेछ । उठेर आमा छोरी
दुबैलाई उठाएँ तर ज्वरो त झन् बढेको रहेछ । ट्याब्लेटले काम गरेनछ । अब जसोतसो
अस्पताल लानु पर्ने भन्ने लाग्यो । बाहिर निस्कें गाडीको लागि तर कुनै पनि गाडी
नचलेको हुनाले केही पाइएन । बस्तीकै एकजना दिदीको सहयोग लिएर मैलै आफ्नै फोहोर
बोक्ने रिक्शामा बोरा ओछ्याएर आमा छोरीलाई राखेर अस्पताल तिर लगें । नीजि अस्पतालमा
लाने हैसियत थिएन त्यसैले बीर अस्पताल तिर लागें ।
बाटोमा धेरैले सोधे
ज्वरो आएको भनेपछि नजिक पर्न चाहेनन् किन हो मैले कुरो बुझिन । माइतीघर पुग्दा
पुलिसले रोक्यो । ज्वरो आएर अस्पताल लान लागेको भन्ने बित्तिकै पुलिसले सहयोग गर्यो
। म रिक्शा लिएर पछि पछि लागें आमा छोरी र छिमेकी दिदीलाई पुलिसले गाडीमा राखेर
अस्पताल पुर्याइदियो । बस्तिमा पुलिसको कुटाइ खाएर चौकीमा थुनिन परेको दिनदेखि म
पुलिससँग नजिक पनि भएको थिइन तर त्यो दिन सहयोगी रुपमा पनि देखें ।
अस्पताल पुग्दा रात
परिसकेको थियो । अस्पतालले बेड छैन भनेर बाहिरै राखिदियो । धेरै रात छिप्पिसक्दा
पनि कोही हामीलाई सोधखोज गर्न कोही नआएपछि गरीबको लागि सरकार रहेनछ भन्ने भावनाले
मन कुँडियो ।
साथ आएकी दिदीसँग
सल्लाह गरेर अर्को अस्पताल लाने निधो गर्यौं । भुइँमा लडिरहेका आमा छोरीलाई दुवै
मिलेर फेरी रिक्शामा राखेर टिचिङ अस्पतालतिर लाग्यौं । पानीपोखरीको उकालोमा गाह्रो
भयो रिक्शा तान्न । दिदी तल ओर्लेर पछाडीबाट धकेलिन मैले बल्लबल्ल उकालो कटाएँ ।
राष्ट्रपति भवननेर पुगेपछी सेनाले रोकेर सोध्यो, बिरामी हो भनेर रिक्शा नरोकी कराउँदै कुदाएँ ।
सेनाले केही भनेन पनि । जवाफमा जाऊ भन्ने इशाराले हात हल्लायो मात्र ।
अस्पतालको गेटमा
पुग्दा गार्डले रोक्यो । ज्वरो आएको बिरामी भनेर भित्रै जान दिएन । बिरामीलाई त
दिएन दिएन म डाक्टरलाई भेटेर कुरा गरेर आउँछु भन्दा मलाई पनि जान दिएन । चार घण्टा
अनुरोध गर्दा पनि गार्डले भित्र जान दिएन । कुनै उपायले भित्र जान पाएको भए
डक्टरसँग कुरा गर्थें भन्ने लागिरह्यो तर मेरो सीप लागेन ।
रमाले पानी मागेको
आवाजले मलाई झस्कायो । मैले उसलाई पानी पिउन दिएँ । छोरी अचेत नै थिइन् । रिक्शा
रोकेर सडकको पेटीमा बसेको थिएँ । कतिखेर झपक्क आँखा लागेछन् थाहा नै भएन ।
बाबू ए बाबू भनेर
कराएको आवाजले झस्किएँ । दिदी काराउँदै रहिछिन् । के भयो भनेर म हतार हतार उठेर
रिक्शा तिर हामफालें । दिदीले छोरी त शान्त भइछिन् भनेर देखाइन् । यसो निधारमा हात
राखें पूर्णिमालाई त औंशीको कालो रातले छोपिसकेछ । कतिखेर हामीलाई छाडेर
गइसकिछिन् । रमाको भने धुकधुकी बाँकी नै रहेछ । अब के गर्ने भन्ने कुरा हामीले सोच्न
सकेनौं । त्यहाँ हाम्रो मद्दतको लागि कोही पनि थिएन । हाम्रो हासिलो संसार कतिखेर
उजाडियो थाहै भएन । दैव निष्ठुरी हुन्छ भन्थे हो रहेछ भन्ने लाग्यो ।
बज्रपात पर्यो
जीवनमा । तीन जनाको रमाइलो संसार छिन्नभिन्न भयो । दुःखीका लागि भगवान पनि नहुने
रहेछ भन्ने पक्का भयो ।
शवलाई यसै राखिरहनु
ठीक थिएन । संस्कार गर्नै पर्यो ।
रिक्शा पशुपतितिर
मोडें । पशुपति आर्यघाट पुग्दा झिसमिसे उज्यालो भएको थियो । सकिनसकी रमालाई
रिक्शाबाट भुइँमा बस्न लगायौं । उसको ज्वरो कम भएको रहेछ । छोरीको शव निकालेर
जमिनमा राखियो । खल्तीमा सय रुपियाँको एक नोट भन्दा केही थिएन मसँग । सँगै आएकी
दिदीको पनि त्यही हालत थियो । हामी तीन जनासँग गरेर जम्मा दुईसय पचास रहेछ ।
दाहसंस्कारका लागि
जोहो गर्न तिर लागेँ तर हामीसँग भएको पैसाले पुगेन । छोरीको शक जमिनमा राखेर कुरेर
बस्नुभन्दा हामीसँग अब अर्को बिकल्प रहेन । बिहान बित्यो दिउँसो बित्यो रात पर्यो
। तर पूर्णिमाको दाहसंस्कार गर्न सकिएन । शवलाई कुरेर बस्दै गर्दै दुईचार जनाले
पाँच दश रुपियाँ दिएर पनि गए तर त्यसले केही हुनेवाला थिएन ।
भोलिपल्ट दुईचार जना
भाइहरु क्यामेरा लिएर आए । हाम्रा दुःखलाई क्यामरामा कैद गरेर गए । तर सहयोग केही
गरेनन् । दुनियाँबाट मानवता मेरी छोरीसँगै मरेको भान भयो ।
साँझपख एकजना बाहुन
बाजे आएर सबै कुरा सोधे । हामीले बतायौं फेरी पनि । एकैछिन हाम्रा कुरा सुनेर उनी
गए । दुई घण्टा पछी शवको दाहसंस्कारका लागि चाहिने सामग्री लिएर हामीतिरै आए ।
विधीपूर्वक उनले शवदहन गरे । पछिमात्र हामीलाई थाहा भयो सरकारले हाम्रा लागि त्यो
व्यवस्था गरेको रहेछ सित्तैंमा । जे होस् हामी बेरोजगार भएर भोकै बस्दा वा बिरामी
भएर अस्पताल जाँदा हाम्रा लागि सरकार नभएपनि मरेपछि लाश जलाउन भने हाम्रा साथमा
सरकार थियो । अब मर्न असजिलो नहुने पक्का भएको पूर्ण आभाष भयो हामी गरिबलाई ।
२०७६ चैत्र
